راهنمای خرید فیلتر UV و کاربردهای آن
در دوران عکاسی آنالوگ (عکاسی با فیلم‌های عکاسی) استفاده از فیلتر UV -باز دارنده اشعه UV یا UV Cut- یا فیلتر Skylight امری اجتناب ناپذیر و بی چون و چرا بود. فیلترهای UV با جلوگیری از ورود نور فرابنفش (Ultra Violet یا UV) به داخل لنز اثرات خراب کننده ناشی از این طیف نوری در عکس را از بین میبرند؛ همچنین محافظی خوبی برای لنزهای عکاسی گران قیمت نیز هستند. پدیده‌های مخربی مانند گرد و غبار، چربی و رطوبت که به مرور زمان پوشش سطح لنز (کوتینگ لنز) را خراب میکنند.
حال یک سوال مهم در بین عکاسان تازه کار بسیار مطرح میشود، در دوره عکاسی دیجیتال، آیا استفاده فیلترهای UV ضروری است؟ جواب بله است.
با وجود اینکه سنسورهای دیجتال عکاسی، برخلاف فیلم‌های عکاسی، هیچگونه حساسیتی نسبت به نور فرابنفش ندارند، عملکرد محافظت کننده فیلترهای UV هنوز در نقطه توجه است. با صرف از نظر نحوه ثبت عکس، اثرات مخربی چون گرو غبار و رطوبت هنوز در جای خود قرار دارند. این عوامل مخرب علاوه بر آسیب به لنز عکاسی گران قیمت شما، موجب کاهش کیفیت عکس‌های گرفته شده نیز میشوند.
یکی از مطالب پر بحث در بین عکاسان و کارشناسان فنی که ضرورت استفاده از فیلتر UV، با هدف محافظت را تایید مینماید، بحث بروز خراش‌های بسیار ریز (Micro Scratch) در طولانی مدت است که به مرور زمان به پوشش سطح لنز و عدسی جلو لنز آسیب میزند. عوامل گوناگونی برای بروز چنین وجود دارد که در حوصله این نوشته گنجایش ندارد، اما شاید برای شما جالب باشد که بدانید حتی پاک کردن سطح لنز با دستمال لنز نیز یکی از این عوامل است!
نور فرابنفش (Ultraviolet یا UV) چیست؟
نور مرئی (نوری که چشم ما میتواند ببیند) از رنگ‌های قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش تشکیل شده است. هنگامی که تمام این رنگ‌ها با یکدیگر ترکیب میشوند نور سفید را تشکیل میدهند. طول موج‌های الکترومغناطیسی نور با واحد نانومتر سنجیده میشوند. در این سیستم اندازه گیری نور مرئی در بازه 390 تا 750 نانومتر قرار میگیرد. در بازه 750 نانومتر تا 1 میلیمتر نور مادون قرمز (Infrared یا IR) قرار دارد و در بازه 10 تا 390 نانومتر نور فرابنفش قرار دارد. با وجود اینکه ما قادر به مشاهده نور IR و UV نیستیم، اما این دو طیف نور بر روی عکس‌های گرفته شده اثرگذار هستند.
اثر نور UV بر عکس چگونه است؟
نور فرابنفش به چند طریق بر روی عکس تاثیر میگذارد. زمانی که در فضای باز عکاسی میکنیم، نور UV، در قالب نوعی مه در عکس‌های شما ظاهر میشود. میزان این پدیده بسته به زمان عکاسی و محیطی که در آن عکاسی میکنید، متغیر است. محیط‌هایی که دارای سطح وسیعی از برف یا آب هستند موجب تشدید شدت نور فرابنفش و اثر منفی آن میشوند. همچنین در محیط‌هایی که دارای ارتفاع زیادی از سطح دریا هستند -مانند کوهستان- یا شهرهای بزرگ که دارای ساختمان‌های بلند هستند (نور توسط شیشه و فلزات بکار رفته در نمای ساختمان تشدید میشود) شدت نور فرابنفش بیشتر است.
اثرات منفی نور UV در عکس در قالب نوعی مه ظاهر میشود که موجب کم شدن جزئیات اجسام موجود در عکس میشود و این پدیده در سوژه‌هایی که فاصله زیادی از دوربین دارند شدیدتر و به وضوح قابل مشاهده میباشد.
به یا داشته باشید که استفاده از فیلتر UV تنها به کنترل مه ناشی از بازتاب نور فرابنفش کمک میکند، اما اثری بر مه ناشی از رطوبت موجود در هوا ندارد؛ دلیل این امر ماهیت ساختاری آن است. مه ناشی از رطوبت بر خلاف مه ناشی از نور UV از مواد فیزیکی تشکیل شده است.
انواع فیلتر UV و تفاوت آنها با یکدیگر چیست؟
شما در بخش فیلترهای UV سایت فروشگاه نورا فیلتر با فیلترهای UV متعدد با بازه قیمتی بسیار متنوعی مواجه میشوید. حال تفاوت این فیلترها با یکدیگر چیست؟
شیشه ساده به تنهایی قابلیت از بین بردن اثر نور UV را ندارد. از این رو شرکت‌های سازنده فیلترهای عکاسی اقدام و پوشاندن سطح فیلتر با استفاده از کوتینگ خاصی نمودند تا با استفاده از آن اثرات مخرب نور UV را از بین ببرند.
ساده‌ترین مدل‌های فیلتر UV دارای پوشش ساده‌ای هستند که به آنها فیلتر UV محافظ میگویند. این فیلترها علاوه بر از بین بردن اثرات مخرب نور UV با شدت کم، از عدسی جلو لنز دوربین شما نیز محافظت میکنند. بر اساس یک قانون عمومی، رنگ پوشش فیلتر UV، مایل به کهربائی میباشد.
رده بالاتر فیلترهای UV فیلتر Haze 1 است، که برخی از شرکت‌های فیلترسازی از عناوینی مانند UV 1، UV-010 یا UV(0) در نامگذاری آنها نیز استفاده میکنند. این سری از فیلترهای UV، قابلیت جلوگیری از 70 درصد نور UV را دارد. فیلترهای Haze 1 اثر ته رنگ مایل به آبی که در روزهای آفتابی در عکس‌ها ظاهر میشود را نیز کاهش میدهند. این ته رنگ بیشتر در فیلم‌های اسلاید رنگی قابل مشاهده است.
برای کاهش بیشتر میزان نور UV، فیلترهای UV-15 استفاده میشوند که به میزان تقریبی 81 درصد از نور فرابنفش را کاهش میدهند. فیلتر UV-15 فیلتر میانه در بین فیلترهای متوسط UV-16 و UV-17 و فیلترهای قویتر UV-2A میباشد.
فیلترهای UV2 که بسته به تولید کننده ممکن است با عناوین UV-415، UV2A و UV2B نیز نامگذاری شوند، برای عکاسی در فضاهای بازی که دارای سطح گسترده‌ای از سطح آب یا برف در ارتفاع بالا هستند طراحی شده‌اند. در چنین فضاهایی، به دلیل خاصیت عوامل موجود در محیط، شدت نور UV چندین برابر میشود. این سری از فیلترهای UV قابلیت جلوگیری 100 درصد نور UV موجود در محیط را دارند.
از باقی فیلترهای UV موجود در دنیا میتوان به فیلترهای UV-17 اشاره کرد که قابلیت جلوگیری از 97 درصد نور UV را دارند؛ فیلترهای UV-410 که برای عکاسی در فضاهای با ارتفاع زیاد و کنار آب ساخته شده‌اند و به مقدار بسیار جزئی وارد محدوده نور مرئی نیز میشوند و ته رنگ زردی را در عکس به جا میگذارند نیز اشاره کرد.
نوع خاصی از فیلترهای UV نیز توسط برخی از شرکت‌های سازنده فیلتر وجود دارد که با نام L37 و L39 در بازار شناخته میشوند. این مدل از فیلترها به طور اختصاصی از طیف نوری 370 و 390 نانومتر جلوگیری میکنند.
به طور کلی و بدون در نظر گرفتن تولید کننده فیلتر عکاسی، هرچه اثر کاهندگی فیلترهای UV بیشتر باشد، ته رنگ قابل مشاهده در سطح فیلتر گرم‌تر خواهد بود.
در ساخت برخی از فیلترهای عکاسی، علاوه بر پوشش کاهنده اثر نور فرابنفش، لایه‌های دیگری برای کاهش flare، خطای پخش رنگ نیز تعبیه میشود. همچنین فیلترهای UV چند لایه (Multicoated یا مولیت کوت) مجهز به لایه‌هایی هستند که موجب بهینه سازی کنتراست و غلظت رنگ عکس نیز میشوند.
فیلترهای Skylight و کاربرد آنها چیست؟
زمانی که در مورد فیلترهای UV صحبت میکنیم، یکی از واژه‌هایی که با آن مواجه خواهید شد Skylight است. این فیلتر دارای دو نوع 1A که دارای غلظت کمتر و 1B که دارای غلظت بیشتری است میباشد. رنگ پوشش سطح این فیلتر بر خلاف فیلترهای UV، مایل به صورتی است. این ته رنگ صورتی با کاهش ته رنگ ابی موجود در محیط در فضاهای باز در طول روز، در عکاسی رنگی موجب گرم‌تر شدن فضای عکس میشود. همانند فیلترهای UV، فیلترهای Skylight علاوه بر کم کردن شدت مه ناشی از نور فرا بنفش، نقش محافظ عدسی جلو لنز را نیز بر عهده دارند.
به دلیل ته رنگ صورتی موجود در فیلترهای Skylight، استفاده از این فیلتر در عکاسی پرتره موجب بهبود تُن رنگ پوست میشود.
در نظر داشته باشید که نوع خاصی از فیلترهای Skylight توسط برخی از شرکت‌ها تولید میشود که رنگ کوتینگ آنها همانند فیلتر UV-2A است. از این رو نمیتوان تنها با تکیه بر رنگ پوشش سطح فیلتر در مورد نوع آن قضاوت کرد.
